ലോകത്തെ ഏറ്റവും മികച്ച ഹെൽത്ത് കെയർ ഡെസ്റ്റിനേഷനായി വളരാനുള്ള സാഹചര്യം കേരളത്തിനുണ്ട്; ഡോ.അരുൺ ഉമ്മൻ എഴുതുന്നു

Consultant Neurosurgeon, VPS Lakeshore Hospital Kochi India

കേരളം അതിന്റെ പ്രകൃതി സൗന്ദര്യം കൊണ്ടും സാംസ്‌കാരിക പൈതൃകം കൊണ്ടും ലോക ടൂറിസം ഭൂപടത്തിൽ പ്രത്യേക ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ സവിശേഷതകൾ പ്രദർശിപ്പിക്കുന്നു. വർഷം മുഴുവനും മിതമായ കാലാവസ്ഥ, ലോകോത്തര സൗകര്യങ്ങളുള്ള നൂതന ആശുപത്രികൾ, പ്രധാന വിഭാഗങ്ങളിൽ വിദഗ്ധരായ പ്രശസ്തരായ ഡോക്ടർമാർ,നഴ്‌സുമാർ, പരിശീലനം ലഭിച്ച പാരാ മെഡിക്കൽ സ്റ്റാഫുകളും ടെക്‌നീഷ്യൻമാരും അന്താരാഷ്ട്ര കണക്റ്റിവിറ്റിയും കാരണം സംസ്ഥാനം മെഡിക്കൽ ടൂറിസത്തിന് അനുയോജ്യമാണ്.( Kerala has potential to grow into best healthcare destination in world)

ഒരു വശത്ത് ആയുർവേദം, സിദ്ധ വൈദ്യം പ്രകൃതിചികിത്സ, പഞ്ചകർമ്മ, കളരി തുടങ്ങിയ പരമ്പരാഗത ചികിത്സാ സമ്പ്രദായങ്ങൾ കേരളം ഉയർത്തുമ്പോൾ, മറുവശത്ത് അത്യാധുനിക സംവിധാനങ്ങളുള്ള നിരവധി അംഗീകൃത സ്വകാര്യ ഹെൽത്ത് കെയർ സ്ഥാപനങ്ങളുമായി അത് ആധുനിക വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിനും പ്രസക്തി നൽകുന്നു. എല്ലാ ജിസിസി രാജ്യങ്ങളുമായും മിക്ക ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളുമായും നേരിട്ട് കണക്റ്റിവിറ്റിയുള്ള കേരളത്തിന് കൊച്ചി, തിരുവനന്തപുരം, കോഴിക്കോട് കണ്ണൂർ എന്നിവിടങ്ങളിൽ നാല് അന്താരാഷ്ട്ര വിമാനത്താവളങ്ങൾ ഉണ്ട്.സമാനമായ രീതിയിൽ തന്നെ റെയിൽവേ, റോഡ്, വാട്ടർ വേ കണക്റ്റിവിറ്റിയും ഒന്നിനൊന്നു മികച്ചതാണ് . മെഡിക്കൽ ഇൻഫ്രാസ്ട്രക്ചറിന്റെ കാര്യത്തിൽ, സംസ്ഥാനത്തെ ആരോഗ്യ സംവിധാനം ദേശീയ ശരാശരിയേക്കാൾ മികച്ചതാണ്. രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ IMR ( Infant mortality rate) , MMR ( maternal mortality rate) എന്നിവ കേരളം രേഖപ്പെടുത്തുന്നു.

ദൈവത്തിന്റെ സ്വന്തം നാടായ കേരളം ഇന്ന് പല സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും ഒരു ഉത്തമ മാതൃക തന്നെയാണ്. കലാസാംസ്‌കാരിക സാമൂഹിക മേഖലകളിൽ മാത്രമല്ല സാക്ഷരത, ആതുരാരോഗ്യ സേവനരംഗങ്ങളിൽ പോലും നമ്മുടെ കൊച്ചു കേരളം അതിന്റെതായ ഒരു കൈയൊപ്പ് പതിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നു എടുത്തു പറയേണ്ടിയിരിക്കുന്നു. പതിറ്റാണ്ടുകളായി രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും മികച്ച ആരോഗ്യ പരിരക്ഷാ സംവിധാനങ്ങളിലൊന്നായി കേരളം അറിയപ്പെടുന്നു. വിദഗ്ധരുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ആളോഹരി വരുമാനം കുറവാണെങ്കിലും, കേരളത്തിന്റെ ആരോഗ്യ സംവിധാനം മികച്ചതും തുടർച്ചയായി ദേശീയ നേട്ടം കൈവരിക്കുന്നതുമാണ്,അതുപോലെ തന്നെ അന്താരാഷ്ട്ര ശ്രദ്ധയും. കേന്ദ്ര ഗവൺമെന്റിന്റെ വിശകലന റിപ്പോർട്ടുകൾ ഉൾപ്പെടെ വിവിധ ആരോഗ്യ സർവേകൾ പ്രസ്താവിച്ചതുപോലെ, ഉയർന്ന ആരോഗ്യ പരിരക്ഷാ നിലവാരവും ആയുർദൈർഘ്യവും, കുറഞ്ഞ മാതൃമരണ നിരക്ക്, രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ ശിശുമരണ നിരക്ക് ഉള്ള മറ്റു പല സംസ്ഥാനങ്ങളിലും കേരളം മുന്നിലാണ്. ഉയർന്ന സാക്ഷരതാ നിരക്കും സ്ത്രീ ശാക്തീകരണവും ഈ നേട്ടത്തിന് ഗണ്യമായ സംഭാവന നൽകി.വികസനത്തിന്റെ കേരള മോഡൽ’ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്ന പദമായി മാറി.

ഇത്രയൊക്കെ നേട്ടങ്ങൾ ആരോഗ്യരംഗത്തു നമുക്ക് കൈവരിക്കുവാൻ സാധ്യമായെങ്കിലും എല്ലാ പൗരന്മാർക്കും ഒരേ മെഡിക്കൽ സൗകര്യങ്ങൾ നേടാൻ സാധിക്കുമോ എന്നുള്ളത് ഒരു വലിയ ചോദ്യം ചിഹ്നം തന്നെയാണ്. ഒരു വശത്തു ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള ഗ്രൂപ്പിലെ വ്യക്തികൾ ഉന്നത ചികിത്സ സമ്പ്രദായങ്ങളുടെ പ്രയോജനം നേടുമ്പോൾ അതേസമയം താഴ്ന്ന അല്ലെങ്കിൽ ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള വിഭാഗങ്ങൾ മൾട്ടി സ്പെഷ്യാലിറ്റി ആശുപത്രികളുടെ ചെലവ് താങ്ങാനാവാതെ സ്വയം മാറി നിൽക്കുന്ന അവസ്ഥ തികച്ചും ശോചനീയമാണ്. കേരളത്തിന്റെ മൂന്നരക്കോടി വരുന്ന ജനങ്ങളിൽ കേവലം 30 ശതമാനം ആളുകൾക്ക് മാത്രമേ അത്തരം ചികിത്സകൾ താങ്ങാനാകുന്നുള്ളൂ എന്നതാണ് വാസ്തവം. ബാക്കി 70 ശതമാനം ആളുകൾക്ക് അതിന്റെ ഗുണം ലഭിക്കാതെ പോകുന്നത് ഏറെ സങ്കടകരമായ കാര്യമാണ്. സാമ്പത്തികമായി പിന്നാക്കം നിൽക്കുന്ന ജനങ്ങൾ ഇപ്പോഴും സർക്കാർ ആശുപത്രികളെയും താരതമ്യേന ചികിത്സാ ചെലവ് കുറഞ്ഞ, വലിയ സൗകര്യങ്ങൾ ഇല്ലാത്ത ആശുപത്രികളെയുമാണ് സമീപിക്കുന്നത്. ചികിത്സാരംഗം എത്രമാത്രം പുരോഗമിച്ചു എന്ന് പറഞ്ഞാലും അതിന്റെ പ്രയോജനം സംസ്ഥാനത്തെ എല്ലാവിഭാഗം ജനങ്ങൾക്കും ലഭിക്കാത്ത പക്ഷം ആ വളർച്ചയ്ക്ക് പൂർണതയുണ്ടെന്ന് പറയാനാവില്ല.

ആരോഗ്യ പരിപാലന അസമത്വത്തിന്റെ കാരണങ്ങൾ എന്തൊക്കെയാണെന്ന് നോക്കാം

വ്യാപകമായ തൊഴിലില്ലായ്മ, വൻ വരുമാന അസമത്വം, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ നല്ല ആശുപത്രികളുടെ അഭാവം, വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന മെഡിക്കൽ പണപ്പെരുപ്പം, ഹെൽത്ത് ഇൻഷുറൻസിനെക്കുറിച്ച് അറിവില്ലായ്മ, എന്നിവയാണ് പ്രധാന കാര്യങ്ങൾ. കൂടാതെ, അടുത്തിടെയുണ്ടായ കോവിഡ് മഹാമാരി കാരണം ജോലി നഷ്ടപ്പെടുകയും ശമ്പളം മുടങ്ങുകയും ചെയ്ത സാഹചര്യത്തിൽ, പലർക്കും മികച്ച ആരോഗ്യപരിരക്ഷണം നേടാൻ സാധ്യമാവാതെ പോവുന്നു.

ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ രംഗത്ത് മുൻനിരയിൽ എത്തിച്ചേരാൻ കേരളം എന്താണ് ചെയ്യേണ്ടത്?

കേരളം ഹെൽത്ത് ഹബ്ബ് ആകണമെങ്കിൽ ശ്രദ്ധിക്കേണ്ട ഏറ്റവും പ്രധാന കാര്യം കേരളത്തിലെ ജനങ്ങൾക്ക് സൗജന്യമായോ, സബ്സിഡൈസ് ആയോ ചികിൽസ ലഭ്യമാകുന്ന സാഹചര്യമുണ്ടാകണം. ഇന്നത്തെ കാലത്ത്, മലിനീകരണവും ജനസംഖ്യയും ഭയാനകമായ തോതിൽ വർധിച്ചുവരുന്നു, ഇത് ഒന്നിലധികം ആരോഗ്യപ്രശ്‌നങ്ങളിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. വിദഗ്ധ ചികിത്സ എല്ലാ ജനങ്ങൾക്കും പ്രാപ്യമാകുന്ന വികസന പദ്ധതികൾ ഇവിടെ വരണo. സർക്കാരിന്റെ പിന്തുണ ഇക്കാര്യത്തിൽ ഏറെ പ്രധാനമാണ്. മൊത്തം ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ (ജിഡിപി) 2-3 ശതമാനം മാത്രമാണ് മെഡിക്കൽ രംഗത്തിനായി മാറ്റി വയ്ക്കുന്നത്. ലോകരാജ്യങ്ങളെ വച്ച് താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ ഇത് വളരെ കുറവാണ്. അതുകൊണ്ടാണ് കാശുള്ളവന് നല്ല ട്രീറ്റ്മെന്റ് കിട്ടും അല്ലാത്തവർക്ക് നിലവാരം കുറഞ്ഞ ട്രീറ്റ്മെന്റ് എന്നുള്ള സാഹചര്യമുള്ളത്. ചുരുങ്ങിയത് ജിഡിപിയുടെ 6-8 ശതമാനമെങ്കിലും ആരോഗ്യരംഗത്തിന്റെ വളർച്ചയ്ക്കായി സർക്കാർ മാറ്റി വയ്ക്കണം. എങ്കിൽ മാത്രമേ ഉയർന്ന ഗുണനിലവാരത്തിലുള്ള ചികിത്സ സൗജന്യമായോ ചുരുങ്ങിയ ചെലവിലോ ജനങ്ങൾക്ക് ലഭ്യമാക്കാൻ സാധിക്കുകയുള്ളു. അങ്ങനെ വരുമ്പോൾ ഇവിടെ കൂടുതൽ നിക്ഷേപം വരികയും മെഡിക്കൽ രംഗം കൂടുതൽ വികസിക്കുകയും ചെയ്യും. അത്തരമൊരു സാഹചര്യം വരുമ്പോൾ മാത്രമേ കേരളം എല്ലാ അർത്ഥത്തിലും ആരോഗ്യരംഗത്ത് ലോകശ്രദ്ധ നേടുകയുള്ളൂ.

ഇതോടൊപ്പം സർക്കാർ നേതൃത്വത്തിൽ ജനങ്ങൾക്കായി ഒരു പൂർണ ആരോഗ്യ ഇൻഷുറൻസ് പദ്ധതി നടപ്പാക്കുകയും വേണം. നികുതിപ്പണത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗം ഇതിനായി മാറ്റിവയ്ക്കാം. അല്ലെങ്കിൽ ഇതിനായി ആരോഗ്യ സെസ് എന്ന നിലയിൽ പണം കണ്ടെത്താം.സർക്കാർ ലിസ്റ്റ് ചെയ്ത മിനിമം വരുമാനത്തിൽ താഴെ വരുമാനമുള്ള ദരിദ്രരെ സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾ പട്ടികപ്പെടുത്തുകയും മെഡിക്കൽ കാർഡുകൾ നൽകുകയും വേണം, അതിലൂടെ അവർക്ക് ആവശ്യമുള്ള സമയത്ത് കാർഡ് കാണിക്കാനും ശരിയായ ചികിത്സ ലഭ്യമാക്കാനും കഴിയും. .
ഇത്തരത്തിൽ ഒരു സാഹചര്യം വന്നാൽ മാത്രമേ കേരളത്തിലെ എല്ലാ ജനങ്ങൾക്കും മികച്ച ചികിത്സാ സൗകര്യം ലഭ്യമാക്കാൻ കഴിയൂ.
ആരോഗ്യ പരിപാലന നയങ്ങളെക്കുറിച്ച് വ്യക്തികളെ ബോധവാന്മാരാക്കുക:

ദരിദ്രർക്കും സമ്പന്നർക്കും ഇടയിൽ സമ്പത്തിന്റെ വിതരണത്തിൽ വലിയ അസമത്വമുണ്ട്. ജനസംഖ്യയുടെ ഭൂരിഭാഗവും ദാരിദ്ര്യരേഖയ്ക്ക് (ബിപിഎൽ) താഴെയാണ് ജീവിക്കുന്നത്, കൂടാതെ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണം ഉൾപ്പെടെയുള്ള അടിസ്ഥാന മാനുഷിക ആവശ്യങ്ങൾ അവർക്കു നിഷേധിക്കപ്പെടുന്നു. അതിനാൽ, ബിപിഎൽ പൗരന്മാരുടെ ആരോഗ്യ സുരക്ഷ ഉറപ്പാക്കേണ്ടത് സർക്കാരിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തമാണ്. പാവപ്പെട്ടവർക്ക് ചെലവുകുറഞ്ഞതും താങ്ങാനാവുന്നതുമായ ചികിത്സ ഉറപ്പാക്കുന്ന നിരവധി സർക്കാർ ആശുപത്രികൾ വിവിധ നഗരങ്ങളിൽ ഉണ്ട്, എന്നാൽ അത്തരം സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഫലപ്രദമായി നടപ്പാക്കുന്നത് വളരെ അപൂർവമായി മാത്രമേ നിരീക്ഷിക്കപ്പെടുന്നുള്ളൂ. ഫലപ്രദമായ നയങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്നതിനൊപ്പം, അത് ഫലപ്രദമായി നടപ്പാക്കുന്നത് സർക്കാർ ഉറപ്പാക്കണം. എൻ.ജി.ഒകളും സംസ്ഥാന സർക്കാരുകളും അവർക്ക് ലഭ്യമായ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ നയങ്ങളെയും പദ്ധതികളെയും കുറിച്ച് ബോധവത്കരിക്കുന്നതിന് പതിവായി സെമിനാറുകൾ നടത്തണം. . പാവപ്പെട്ടവർക്ക് പോലും ഉയർന്ന നിലവാരമുള്ള സൗകര്യങ്ങൾ സർക്കാർ ഉറപ്പാക്കിയാൽ മാത്രമേ ചികിത്സാ സൗകര്യങ്ങളിൽ ജനങ്ങൾക്ക് വിശ്വാസമുണ്ടാകൂ.

യുകെ, യുഎസ് തുടങ്ങിയ പല വികസിത രാജ്യങ്ങളിലും ചികിൽസകൾ ഏറെക്കുറേ സൗജന്യമായാണ് ജനങ്ങൾക്ക് ലഭിക്കുന്നത്. ഹെൽത്ത്കെയറിന് വേണ്ടി സർക്കാർ പിന്തുണയുണ്ട് അവിടെ, പേമെന്റുകളെല്ലാം ഇൻഷുറൻസ് പരിരക്ഷയുടെ ഭാഗമായി ജനങ്ങൾക്ക് ബാധ്യതയില്ലാതെ പോകുന്നു. സമാനമായ രീതിയിലുള്ള ഒരു സാഹചര്യം കേരളത്തിൽ സൃഷ്ടിക്കുക എന്നത് അത്ര ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള കാര്യമല്ല. എപ്പോഴും മികച്ച ചികിത്സാ സൗകര്യം ലഭ്യമാക്കുക എന്നാൽ, കൃത്യസമയത്ത് ചികിത്സ ലഭ്യമാക്കുക എന്നത് കൂടിയാണ്. ഓപ്പറേഷനുകളും മറ്റും വെയിറ്റിംഗ് ലിസ്റ്റിൽ ഇടുന്ന രീതി ഒരിക്കലും ശരിയല്ല. കേരളത്തിലെ ചികിത്സാ സംവിധാനത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ നേട്ടം ഇവിടുത്തെ വേഗത തന്നെയാണ്. അത് നിലനിർത്തിക്കൊണ്ട് സൗജന്യ ചികിത്സ ലഭ്യമാക്കാനുള്ള സാഹചര്യം ഇവിടെ സൃഷ്ടിക്കുകയാണ് വേണ്ടത്. അത്തരത്തിലുള്ള സാഹചര്യങ്ങൾ ഒരുങ്ങുന്ന പക്ഷം കേരളം തന്നെയായിരിക്കും ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മികച്ച ഹെൽത്ത്കെയർ ഹബ്ബുകളിൽ ഒന്ന്.
ESIC യുടെ പ്രവർത്തനം കാര്യക്ഷമമാക്കേണ്ടതുണ്ട്:

എംപ്ലോയീസ് സ്റ്റേറ്റ് ഇൻഷുറൻസ് കോർപ്പറേഷൻ ഒരു വലിയ പേരാണ്, പക്ഷേ ഇപ്പോഴും പാവപ്പെട്ടവർക്കും ദരിദ്രർക്കും അതിന്റെ സേവനം നൽകാൻ കഴിയുന്നില്ല. ESIC യുടെ പ്രവർത്തനം കാര്യക്ഷമമാക്കേണ്ടതുണ്ട്. ഈ നടപടികളെല്ലാം പാവപ്പെട്ടവർക്ക് അവരുടെ ആരോഗ്യം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് വലിയ സഹായമാകും.

ക്രെഡിറ്റ് സൗകര്യങ്ങൾ

ESI, CGHS, ECHS സ്‌കീമുകൾ, അല്ലെങ്കിൽ സർക്കാർ/അർദ്ധ സർക്കാർ സ്ഥാപനങ്ങൾ, ക്രെഡിറ്റ് റഫറൻസുകൾ കൊണ്ടുവരുന്ന പൊതു സേവന സ്ഥാപനങ്ങൾ എന്നിവയിൽ നിന്നുള്ള ആനുകൂല്യങ്ങൾക്ക് അർഹരായ രോഗികൾക്ക് ക്രെഡിറ്റ് സൗകര്യങ്ങൾ സ്വയം പ്രയോജനപ്പെടുത്താം. ക്യാഷ് കൗണ്ടറിൽ മതിയായ ഫണ്ട് മുൻകൂറായി ക്രെഡിറ്റ് ചെയ്താൽ, വിവിധ പേയ്മെന്റുകൾക്കായി കൗണ്ടറിലേക്കുള്ള നിരവധി സന്ദർശനങ്ങൾ ലാഭിക്കാൻ കഴിയും.

സ്വീകർത്താക്കൾ എന്ന നിലയിൽ, അവരോട് മാന്യമായും ബഹുമാനത്തോടെയും പെരുമാറിയിട്ടുണ്ടോ എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങളുടെ ഏക ഉറവിടം രോഗികൾ മാത്രമാണ്. അവരുടെ അനുഭവങ്ങൾ, നൽകുന്ന പരിചരണം എന്നിവ ആവശ്യമായ മാറ്റങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള സുപ്രധാന ഉൾക്കാഴ്ചകളെ ഉത്തേജിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു. ആരോഗ്യപരിരക്ഷയുടെ പ്രാപ്യതയും താങ്ങാനാവുന്ന വിലയും, , നേരത്തെയുള്ള രോഗനിർണയം, സമയബന്ധിതമായ ചികിത്സ എന്നിവയുടെ വെളിച്ചത്തിൽ രോഗി തനിക്കു ലഭിച്ച ചികിത്സയുടെ ഗുണനിലവാരം മനസ്സിലാക്കുന്നു.

Read Also: ആരോഗ്യത്തിന്റെ ഭാവിയും വർത്തമാനവും 

അതോടൊപ്പം തന്നെ മെഡിക്കൽ സ്റ്റാഫ്, ഡോക്ടർസ് എന്നിവരോടുള്ള അതിക്രമങ്ങൾ തടയേണ്ടതും അത്യാവശ്യമാണ്. ചികിത്സക്കിടയിൽ സംഭവിക്കുന്ന മരണങ്ങൾക്ക് അവരെ പഴിചാരുകയും ശാരീരികമായി ഉപദ്രവിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് ഒരു വിധത്തിലും അംഗീകരിക്കാനാവുന്നതല്ല.
ഇന്ത്യയുടെ ഹെൽത്ത് കെയർ ഹബ്ബായി ഒരുങ്ങുന്നു ദൈവത്തിന്റെ സ്വന്തം നാട്:
അന്താരാഷ്ട്ര, ദേശീയ ബ്രാൻഡുകളെ അതിന്റെ പ്രദേശത്തേക്ക് ആകർഷിക്കുന്നതുവഴി ഇന്ത്യയൊട്ടാകെ ആരോഗ്യപരിരക്ഷയുടെ ഹബ്ബായി മാറാനുള്ള ഒരുക്കത്തിലാണ് ഇന്ന് നമ്മുടെ കേരളം.

കേരളത്തിൽ സ്വകാര്യ ആരോഗ്യസംരക്ഷണ സംവിധാനം ശക്തമാണെന്നു മാത്രമല്ല, സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ആരോഗ്യപരിരക്ഷയെ ഉത്തേജിപ്പിക്കുന്നതിന് പൊതുജനാരോഗ്യ സംവിധാനവും ഒരുപോലെ സജ്ജമാണ്. സംസ്ഥാനത്തിന്റെ സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയെ പിഴുതെറിയുന്ന വെള്ളപ്പൊക്കത്തിന്റെ ശക്തമായ പ്രഹരം നേരിട്ടതിനുശേഷവും കോവിഡ് മഹാമാരി ഒന്നാകെ നമ്മളെ തകർത്തപ്പോഴും ജീവിതത്തിലേക്ക് തിരികെയെത്തി, വെല്ലുവിളികളെ നേരിടാൻ സഹായകമായത് നമ്മുടെ ആരോഗ്യസംരക്ഷണ സംവിധാനം ശക്തമായതിനാൽ മാത്രമാണ്.

Story Highlights: Kerala has potential to grow into best healthcare destination in world